Cách sửa máy khoan: 5 lỗi thường gặp và hướng dẫn khắc phục chi tiết

Máy khoan là một trong những thiết bị cơ điện cầm tay phổ biến nhất, xuất hiện từ các công trường xây dựng, xưởng cơ khí cho đến các gia đình yêu thích tự làm (DIY). Tuy nhiên, dù bền bỉ đến đâu, sau một thời gian sử dụng, máy khoan vẫn có thể gặp phải những sự cố như không hoạt động, công suất yếu, phát tiếng ồn bất thường, mũi khoan kẹt cứng hoặc xuất hiện mùi khét.

Với kinh nghiệm nhiều năm sửa chữa máy khoan, tôi sẽ hướng dẫn bạn cách chẩn đoán và xử lý từng lỗi cụ thể theo cấu trúc:

• Nguyên nhân: Vì sao lỗi xảy ra, giải thích cơ chế gây hỏng.

• Cách sửa: Các bước thực hiện chi tiết, có giải thích mục đích của từng bước.

• Lưu ý: Các cảnh báo và mẹo để tránh lặp lại sự cố.

Chuẩn bị trước khi sửa máy khoan

Trước khi bắt tay vào sửa chữa, bạn cần chuẩn bị kỹ để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Ngắt hoàn toàn nguồn điện hoặc tháo pin: Bước bắt buộc để tránh tình trạng máy khởi động bất ngờ khi đang thao tác, có thể gây chấn thương hoặc chập điện.

• Bộ dụng cụ sửa chữa: Bao gồm tua vít 2 cạnh và 4 cạnh (để mở vỏ máy), kìm và nhíp (để gắp linh kiện hoặc giữ dây điện), đồng hồ đo điện (multimeter) để kiểm tra điện áp và thông mạch, chổi vệ sinh hoặc máy xịt khí nén để loại bỏ bụi, dầu bôi trơn và mỡ chịu nhiệt để bảo dưỡng các bộ phận cơ khí, giấy nhám mịn để vệ sinh cổ góp rotor.

• Không gian làm việc: Lý tưởng nhất là bàn thao tác rộng, phẳng, đủ ánh sáng và khô ráo. Tránh để các vật kim loại hoặc chất lỏng gần khu vực sửa chữa.

• Bảo hộ cá nhân: Găng tay cách điện và kính bảo hộ để tránh tia lửa, bụi hoặc mạt kim loại bắn vào mắt.

Các lỗi thường gặp, nguyên nhân và cách sửa

Lỗi 1: Máy khoan không hoạt động

Nguyên nhân:

• Chổi than mòn hoặc tiếp xúc kém: Chổi than là bộ phận dẫn điện từ phần tĩnh (stator) sang phần quay (rotor). Khi mòn quá mức, điện không thể truyền tải đầy đủ, khiến động cơ không khởi động.

• Công tắc nguồn hỏng: Cơ cấu tiếp điểm bên trong công tắc bị mòn hoặc cháy, không thể đóng mạch điện.

• Dây nguồn đứt ngầm (máy điện) hoặc pin hỏng (máy pin): Khi dây nguồn bị đứt bên trong hoặc pin chai, dòng điện không được cung cấp cho động cơ.

• Rotor hoặc stator cháy: Cuộn dây bị chập hoặc đứt, khiến động cơ mất khả năng hoạt động.

Cách sửa:

1. Kiểm tra nguồn cấp:

   • Với máy điện: Dùng đồng hồ đo điện kiểm tra từ phích cắm đến điểm vào công tắc để phát hiện đứt ngầm.

   • Với máy khoan pin: Thử thay pin khác hoặc sạc đầy pin hiện tại để loại trừ nguyên nhân pin yếu.

2. Kiểm tra chổi than:

   • Tháo nắp bảo vệ chổi than ở hai bên thân máy.

   • Rút chổi than ra và so sánh độ dài với tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Nếu ngắn hoặc mòn vát không đều, cần thay mới đúng loại và kích thước.

3. Kiểm tra công tắc:

   • Đặt đồng hồ đo điện ở chế độ thông mạch, nhấn và nhả công tắc để kiểm tra tín hiệu. Nếu không có tín hiệu khi nhấn, thay công tắc mới.

4. Kiểm tra rotor/stator:

   • Quan sát màu sắc và mùi. Nếu cuộn dây bị sẫm màu, cháy hoặc có mùi khét, cần thay mới.

Lưu ý: Việc quấn lại cuộn dây rotor/stator đòi hỏi kỹ thuật cao, nếu không có kinh nghiệm hãy mang đến cơ sở sửa chữa chuyên nghiệp.

Lỗi 2: Máy khoan chạy yếu, dễ dừng

Nguyên nhân:

• Pin yếu (đối với máy pin) hoặc nguồn điện không ổn định (đối với máy điện).

• Chổi than gần mòn hết, tiếp xúc kém.

• Vòng bi khô dầu hoặc mòn, làm tăng ma sát.

• Rotor bị chập vòng, giảm hiệu suất động cơ.

Cách sửa:

1. Kiểm tra nguồn điện/pin:

   • Máy pin: Sạc đầy pin hoặc thử pin khác. Nếu vẫn yếu, pin có thể đã chai và cần thay mới.

   • Máy điện: Thử cắm vào ổ điện khác, đảm bảo nguồn điện đủ công suất.

2. Kiểm tra chổi than:

   • Thay mới nếu thấy mòn hoặc tiếp xúc không đều.

3. Bảo dưỡng cơ khí:

   • Tháo vỏ máy, vệ sinh bụi bẩn bằng chổi hoặc khí nén.

   • Bôi mỡ chịu nhiệt vào bánh răng và vòng bi để giảm ma sát và tiếng ồn.

4. Kiểm tra rotor:

   • Dùng đồng hồ đo điện kiểm tra tính liên tục của các cuộn dây. Nếu có dấu hiệu chập vòng, cần thay rotor mới.

Lưu ý: Không ép máy khoan hoạt động liên tục quá lâu; nên cho máy nghỉ để hạ nhiệt sau mỗi 10–15 phút làm việc nặng.

Lỗi 3: Máy khoan có mùi khét, phát tia lửa lớn

Nguyên nhân:

• Rotor bị cháy hoặc chập vòng do quá tải hoặc bôi trơn kém.

• Chổi than mòn quá mức hoặc tiếp xúc không đều với cổ góp, tạo tia lửa khi quay.

Cách sửa:

1. Kiểm tra rotor:

   • Tháo rotor ra, quan sát các cuộn dây đồng. Nếu dây bị sẫm màu, bong lớp sơn cách điện hoặc có mùi khét, rotor đã hỏng.

2. Kiểm tra chổi than và cổ góp:

   • Thay chổi than mới nếu mòn.

   • Dùng giấy nhám mịn đánh nhẹ bề mặt cổ góp để loại bỏ lớp oxi hóa và tăng độ tiếp xúc.

Lưu ý: Sau khi thay rotor hoặc chổi than, chạy rà máy ở tốc độ thấp 1–2 phút để các bề mặt tiếp xúc ổn định.

Lỗi 4: Mũi khoan bị kẹt, không xoay

Nguyên nhân:

• Mạt kim loại hoặc bụi bẩn lọt vào khe đầu kẹp (Chuck).

• Đầu kẹp bị mòn, rỉ sét hoặc biến dạng.

Cách sửa:

• Tháo mũi khoan: Dùng tay vặn ngược chiều kim đồng hồ. Nếu cứng, dùng kìm để tăng lực.

• Bôi trơn: Tra dầu bôi trơn vào khe đầu kẹp, chờ 3–5 phút để dầu thấm, sau đó thử tháo lại.

• Thay đầu kẹp: Nếu đầu kẹp bị mòn hoặc rỉ sét nặng, nên thay mới để đảm bảo độ bám và an toàn.

Lưu ý: Sau mỗi lần sử dụng, nên vệ sinh đầu kẹp và bôi dầu định kỳ để tránh kẹt.

Lỗi 5: Máy rung mạnh, phát tiếng lạ

Nguyên nhân:

• Vòng bi mòn hoặc bể, khiến rotor không quay trơn tru.

• Bánh răng truyền động mòn, sứt hoặc mất răng.

Cách sửa:

• Kiểm tra vòng bi: Tháo rotor ra, quay bằng tay để cảm nhận độ trơn. Nếu có tiếng lạo xạo hoặc rung, cần thay vòng bi mới.

• Kiểm tra bánh răng: Nếu bánh răng bị mòn hoặc gãy, thay mới để đảm bảo truyền lực ổn định.

• Bôi trơn toàn bộ cơ cấu: Sau khi thay linh kiện, bôi mỡ chịu nhiệt để máy hoạt động êm và bền hơn.

Lưu ý: Khi phát hiện rung bất thường, nên ngừng sử dụng ngay để tránh hư hỏng lan sang các bộ phận khác.

Mẹo bảo dưỡng để máy khoan bền hơn

• Luôn vệ sinh bụi bẩn, đặc biệt là khe thông gió và đầu kẹp.

• Không dùng mũi khoan sai loại cho vật liệu cứng.

• Thay chổi than định kỳ, bôi trơn bánh răng và vòng bi.

• Bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.

Kết luận

Việc tự sửa máy khoan hoàn toàn khả thi nếu bạn nắm rõ nguyên nhân và thực hiện đúng quy trình. Tuy nhiên, với những lỗi liên quan đến cuộn dây hoặc mạch điện tử phức tạp, hãy để thợ chuyên nghiệp xử lý để đảm bảo an toàn và chất lượng.

Hiện nay, TATMart đang cung cấp đa dạng các dòng máy khoan và phụ kiện chính hãng từ nhiều thương hiệu uy tín, đáp ứng nhu cầu từ gia đình đến công trình chuyên nghiệp. Khi mua máy khoan tại TATMart, bạn không chỉ nhận được sản phẩm chất lượng, bảo hành chính hãng mà còn được đội ngũ tư vấn kỹ thuật hỗ trợ lựa chọn model phù hợp và hướng dẫn sử dụng – bảo dưỡng đúng cách để máy luôn hoạt động bền bỉ.