Lọc tách dầu máy nén khí: Cấu tạo, nguyên lý và hướng dẫn thay thế

Trong vận hành máy nén khí trục vít, khí nén sinh ra không chỉ có không khí mà còn chứa một lượng lớn dầu bôi trơn. Nếu không được loại bỏ đúng cách, lượng dầu này sẽ theo khí nén đi ra ngoài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thiết bị sử dụng khí, làm giảm chất lượng sản phẩm và tăng chi phí bảo trì. Đó là lý do lọc tách dầu – một bộ phận nhỏ nhưng vô cùng quan trọng – được tích hợp trong hệ thống máy nén khí. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, dấu hiệu cần thay thế và cách lựa chọn lọc tách dầu phù hợp cho doanh nghiệp bạn.

I. Lọc tách dầu máy nén khí là gì?

Lọc tách dầu (Oil Separator) là bộ phận chuyên dùng để tách dầu bôi trơn ra khỏi hỗn hợp khí – dầu sau quá trình nén trong máy nén khí trục vít có dầu. Lượng dầu được đưa vào buồng nén nhằm giảm ma sát, làm mát và tăng tuổi thọ thiết bị. Tuy nhiên, sau khi khí được nén, hỗn hợp này cần được lọc tách để đảm bảo khí nén đầu ra sạch, không lẫn dầu, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của nhiều ngành công nghiệp như thực phẩm, dược phẩm, điện tử...

Lọc tách dầu thường được đặt bên trong hoặc ngay phía sau bình chứa dầu, đảm nhiệm vai trò cuối cùng trong chuỗi xử lý khí trước khi đưa đến hệ thống sử dụng.

II. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của lọc tách dầu

1. Cấu tạo cơ bản

Một lọc tách dầu tiêu chuẩn gồm các thành phần chính:

• Lớp sợi thủy tinh siêu mịn (microglass): Là thành phần quan trọng nhất, giúp giữ lại các giọt dầu có kích thước siêu nhỏ (0.1–0.3 micromet).

• Lớp lưới đỡ bằng inox hoặc thép mạ: Tăng độ bền cho bộ lọc, định hình cấu trúc và phân phối đều luồng khí đi qua.

• Lớp lưới thoát dầu: Cho phép các giọt dầu lớn tụ lại và rơi xuống đáy.

• Vỏ lọc chịu áp suất: Thường bằng thép mạ kẽm, chịu được áp suất từ 7 – 14 bar tùy loại máy.

2. Nguyên lý hoạt động

Khi hỗn hợp khí – dầu đi vào lọc tách dầu:

• Dầu có trọng lượng lớn hơn không khí sẽ bị lực ly tâm và lực hấp phụ tĩnh điện giữ lại bởi lớp sợi thủy tinh siêu mịn.

• Các hạt dầu nhỏ kết tụ lại thành giọt lớn, chảy xuống đáy lọc theo trọng lực.

• Dầu hồi lưu lại bình chứa qua một ống hút hồi dầu.

• Phần khí sạch tiếp tục được đưa qua bộ làm mát cuối và van xả khí.

Hiệu suất tách dầu của các bộ lọc chất lượng cao có thể đạt dưới 3 ppm, giúp khí nén sạch hơn và giảm thiểu chi phí bảo trì đường ống cũng như thiết bị sử dụng khí phía sau.

III. Tại sao cần thay lọc tách dầu định kỳ?

1. Tác hại nếu không thay đúng hạn

Lọc tách dầu sau một thời gian sử dụng sẽ bị tắc nghẽn bởi cặn bẩn và dầu bị ôxy hóa, làm giảm khả năng tách dầu. Điều này gây ra hàng loạt hệ lụy:

• Áp suất chênh lệch tăng cao, khiến máy nén tiêu thụ nhiều điện năng hơn, giảm hiệu quả năng lượng.

• Khí nén lẫn dầu, dễ gây hỏng hóc các thiết bị khí nén đầu ra như van, xi-lanh, bộ lọc đường ống…

• Tăng tiêu hao dầu bôi trơn, làm tăng chi phí vận hành và phải dừng máy thường xuyên để châm dầu.

• Nhiệt độ máy tăng bất thường, dễ gây cháy dầu, hỏng bạc đạn hoặc bó kẹt cụm đầu nén.

2. Dấu hiệu nhận biết cần thay lọc

• Chênh lệch áp suất qua lọc > 0.7–1 bar.

• Khí nén đầu ra có mùi dầu, ngả vàng hoặc có vết dầu.

• Dầu bôi trơn hao nhanh hơn bình thường dù không rò rỉ.

• Máy chạy nóng bất thường, quạt làm mát hoạt động liên tục.

• Lọc đã hoạt động quá 2.000 – 4.000 giờ (tùy loại máy và điều kiện sử dụng).

3. Hướng dẫn thay thế lọc tách dầu

Bước 1: Chuẩn bị

• Lọc tách dầu mới đúng chủng loại.

• Dụng cụ: mỏ lết, tuýp, khăn lau, dụng cụ xả áp.

• Xác định mã lọc phù hợp (mã của hãng hoặc OEM).

Bước 2: Quy trình thay

1. Tắt máy nén khí, chờ nhiệt độ giảm và xả hết áp suất trong bình dầu.

2. Tháo cụm nắp lọc hoặc vỏ bảo vệ (nếu có).

3. Tháo lọc cũ ra khỏi chỗ lắp, kiểm tra tình trạng cặn bẩn.

4. Lau sạch vị trí lắp lọc, kiểm tra ống hồi dầu.

5. Lắp lọc mới, đảm bảo đúng chiều, không bị lệch hoặc lỏng.

6. Khởi động máy và chạy không tải 10–15 phút, quan sát độ ổn định và rò rỉ (nếu có).

Lưu ý: Luôn dùng lọc chính hãng hoặc loại thay thế tương đương để đảm bảo hiệu suất và không làm mất bảo hành thiết bị.

IV. Các loại lọc tách dầu phổ biến hiện nay

Sau khi hiểu rõ về vai trò và nguyên lý hoạt động của lọc tách dầu, việc phân biệt các loại lọc trên thị trường sẽ giúp bạn lựa chọn đúng sản phẩm phù hợp với hệ thống máy nén khí của mình. Dưới đây là ba loại lọc tách dầu phổ biến nhất hiện nay, mỗi loại đều có đặc điểm riêng về cấu tạo, vị trí lắp đặt và hiệu suất sử dụng.

• Lọc trong (spin-on): Đây là loại lọc được lắp trực tiếp bên trong bình dầu của máy nén khí. Ưu điểm là thiết kế gọn gàng, tuy nhiên việc thay thế tương đối khó khăn hơn do phải tháo rời cụm vỏ máy. Loại lọc này thường được sử dụng trong các dòng máy nén khí công suất lớn hoặc có kết cấu kín.
• Lọc ngoài (canister): Được gắn bên ngoài hệ thống, lọc canister rất tiện lợi trong việc thay thế nhờ thiết kế có ren xoáy. Đây là lựa chọn phổ biến cho các máy nén khí công suất nhỏ đến vừa, phù hợp với những môi trường yêu cầu bảo trì linh hoạt và dễ thao tác.
• Lọc kết hợp: Đây là loại lọc hiện đại hơn, tích hợp nhiều lớp vật liệu lọc để đạt hiệu suất tách dầu cao nhất. Nhờ khả năng loại bỏ lượng dầu lẫn trong khí nén ở mức cực thấp, lọc kết hợp được ứng dụng trong các ngành công nghiệp yêu cầu khí nén siêu sạch như dược phẩm, thực phẩm hoặc điện tử chính xác.

V. Cách chọn lọc tách dầu phù hợp

1. Xác định theo model máy

• Tra cứu catalog hoặc mã lọc từ nhà sản xuất.

• Dựa vào thông số kỹ thuật: lưu lượng khí, áp suất tối đa, kích thước, đầu ren...

2. Lưu ý khi chọn hàng thay thế

• Ưu tiên hàng chính hãng hoặc OEM uy tín như Sotras, MANN, Donaldson.

• Chọn sản phẩm có giấy chứng nhận chất lượng (CO, CQ).

• Cảnh giác với hàng trôi nổi, làm giả vì hiệu suất tách rất thấp, nhanh hỏng.

VI. Các thương hiệu lọc tách dầu chất lượng tại Việt Nam

Việc lựa chọn thương hiệu uy tín là yếu tố then chốt đảm bảo hiệu quả tách dầu và độ bền cho toàn hệ thống máy nén khí. Trên thị trường Việt Nam hiện nay, có rất nhiều thương hiệu lọc tách dầu – cả chính hãng lẫn OEM – được người dùng tin tưởng nhờ hiệu suất ổn định, dễ thay thế và hỗ trợ kỹ thuật tốt. Dưới đây là một số cái tên quen thuộc:

• Atlas Copco, Kobelco, Hitachi, Sullair: Đây là các thương hiệu máy nén khí nổi tiếng, thường đi kèm lọc tách dầu chính hãng theo từng model. Ưu điểm là tương thích tuyệt đối với máy, đảm bảo hiệu suất và bảo hành chính thức từ hãng.
• Sotras (Ý): Là thương hiệu OEM chuyên về bộ lọc cho máy nén khí, Sotras được đánh giá cao nhờ hiệu suất tách dầu ổn định, tuổi thọ cao và giá thành hợp lý. Đây là lựa chọn thay thế phổ biến cho nhiều dòng máy nén khí quốc tế tại Việt Nam.
• MANN+HUMMEL (Đức): Một trong những thương hiệu lọc hàng đầu thế giới, nổi bật với chất lượng sản phẩm cao, độ bền vượt trội và khả năng chịu áp tốt. Được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống khí nén yêu cầu khắt khe như sản xuất điện tử, thực phẩm, dược phẩm.
• Donaldson, Parker, Ingersoll Rand: Các thương hiệu này có mặt lâu năm tại thị trường Việt Nam, cung cấp đa dạng chủng loại lọc và linh kiện thay thế. Chất lượng ổn định, dễ tìm mua và có nhiều đại lý phân phối tại các khu công nghiệp lớn.

VII. Mua lọc tách dầu máy nén khí ở đâu uy tín?

Để đảm bảo hiệu suất vận hành và tránh sự cố không đáng có, bạn nên chọn nơi mua:

• Có tư vấn kỹ thuật đúng mã lọc cho từng model.
• Hàng luôn sẵn kho, giao nhanh, có bảo hành.
• Hỗ trợ lắp đặt hoặc tư vấn thay lọc đúng cách.

Gợi ý: TATMart.com – Nhà cung cấp thiết bị công nghiệp uy tín, chuyên phân phối lọc máy nén khí chính hãng, có kỹ thuật tư vấn và chính sách giao hàng toàn quốc.

VIII. Kết luận

Lọc tách dầu không chỉ là bộ phận giúp khí nén sạch hơn mà còn là “lá chắn” bảo vệ toàn bộ hệ thống máy nén khí khỏi hao mòn, tiêu hao năng lượng và hỏng hóc. Việc lựa chọn đúng loại lọc, thay thế định kỳ và bảo dưỡng đúng cách sẽ giúp bạn tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Nếu bạn chưa từng kiểm tra lọc tách dầu gần đây – hãy lên lịch ngay hôm nay để đảm bảo hệ thống hoạt động trơn tru và ổn định nhất!