Dao tiện thép gió là gì? Ưu điểm, ứng dụng và cách chọn mua
Trong lĩnh vực gia công cơ khí, dao tiện là một dụng cụ cắt gọt kim loại cực kỳ quan trọng. Dao tiện dùng để tạo hình, làm nhẵn hoặc cắt rãnh trên các chi tiết cơ khí bằng phương pháp tiện trên máy tiện. Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại dao tiện với chất liệu, thiết kế và công nghệ sản xuất khác nhau, nhưng dao tiện thép gió vẫn luôn là lựa chọn phổ biến nhờ ưu điểm về giá thành, độ bền và khả năng cắt gọt linh hoạt.
Dao tiện thép gió không chỉ xuất hiện trong các xưởng cơ khí vừa và nhỏ, mà còn được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy sản xuất lớn, đáp ứng đa dạng nhu cầu gia công từ đơn giản tới phức tạp.
Dao tiện thép gió là gì?
Dao tiện thép gió là một loại dao tiện được làm từ thép gió (High Speed Steel – HSS). Đây là vật liệu hợp kim đặc biệt, nổi bật nhờ khả năng giữ độ cứng và sắc bén ở nhiệt độ cao, cho phép dao tiện hoạt động hiệu quả khi gia công các vật liệu như thép, gang, nhôm, đồng...
Dao tiện thép gió thường được dùng trong các xưởng cơ khí để tiện ngoài, tiện trong, tiện ren hoặc tiện rãnh. Ưu điểm của loại dao này là dễ mài sắc lại, giá thành hợp lý, độ bền tốt và linh hoạt trong gia công. Tuy nhiên, dao tiện thép gió chủ yếu phù hợp với các vật liệu không quá cứng hoặc sản xuất đơn chiếc, sản xuất nhỏ lẻ. Với các vật liệu siêu cứng hoặc sản xuất hàng loạt lớn, người ta thường ưu tiên dùng dao tiện hợp kim hoặc ceramic.
Đặc điểm và cấu tạo của dao tiện thép gió
Thành phần vật liệu
Dao tiện thép gió được làm từ hợp kim chứa các nguyên tố như: sắt (Fe), carbon (C), vonfram (W), molypden (Mo), crôm (Cr), vanadi (V), cobalt (Co)… Tỷ lệ phối trộn giúp thép gió có độ cứng và chịu mài mòn vượt trội so với thép thường.
Các dạng dao tiện thép gió phổ biến
- Dao tiện ngoài, dao tiện trong
- Dao tiện ren, dao tiện cắt rãnh
- Dao tiện dạng thẳng, dạng vát, dạng móc, dạng cầu…
- Đa dạng kích thước: chiều dài, độ dày, chiều rộng lưỡi cắt phù hợp từng mục đích
Ưu điểm nổi bật
- Giữ được độ cứng và sắc bén ở nhiệt độ cao: Giúp gia công hiệu quả trong thời gian dài mà không cần thay dao liên tục.
- Dễ mài lại, tái sử dụng: Khi lưỡi dao bị mòn hoặc cùn, chỉ cần mài lại là có thể tiếp tục sử dụng.
- Giá thành hợp lý: Thích hợp cho các xưởng cơ khí nhỏ, gia công linh hoạt.
- Dễ tạo hình theo nhu cầu: Có thể mài chế nhiều hình dạng đặc biệt cho các chi tiết phức tạp.
Nhược điểm
- Không phù hợp để gia công các vật liệu quá cứng như thép đã tôi, hợp kim siêu cứng.
- Độ bền thấp hơn so với dao hợp kim (Carbide) trong môi trường làm việc khắc nghiệt hoặc tốc độ cắt rất cao.
Ứng dụng của dao tiện thép gió trong gia công cơ khí
Dao tiện thép gió được sử dụng rộng rãi trong nhiều công đoạn gia công:
- Gia công thô, bán tinh, tinh các loại vật liệu như thép carbon, gang, nhôm, đồng, nhựa kỹ thuật...
- Tiện chi tiết đơn chiếc, sản xuất nhỏ lẻ, hoặc các chi tiết yêu cầu hình dạng đặc biệt, thay đổi thường xuyên.
- Dùng trong các xưởng sửa chữa, bảo trì, trường học dạy nghề…
- Gia công các bề mặt ngoài, bề mặt trong, tiện rãnh, tiện ren…
So với dao tiện hợp kim, dao tiện thép gió có lợi thế về linh hoạt, dễ mài lại, còn dao hợp kim phù hợp cho sản xuất hàng loạt, gia công vật liệu cứng, tốc độ cao.
Cách chọn và bảo dưỡng dao tiện thép gió
Tiêu chí chọn mua dao tiện thép gió
- Lựa chọn kích thước, hình dạng dao phù hợp với loại chi tiết cần gia công
- Chọn loại thép gió (HSS, HSS-Co, HSS-E…) tùy theo yêu cầu về độ cứng, độ bền
- Ưu tiên sản phẩm chính hãng, thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng
Hướng dẫn mài và bảo dưỡng
- Thường xuyên kiểm tra lưỡi cắt, mài lại khi thấy cùn, sứt mẻ
- Sử dụng đá mài hoặc máy mài chuyên dụng, đảm bảo góc cắt đúng chuẩn kỹ thuật
- Làm sạch, tra dầu chống gỉ sau khi sử dụng, bảo quản nơi khô ráo
Lưu ý an toàn khi sử dụng
- Luôn kiểm tra kỹ lưỡng trước khi lắp dao lên máy tiện
- Đảm bảo dao được kẹp chặt, không rung lắc khi làm việc
- Sử dụng kính bảo hộ, găng tay khi thao tác để tránh chấn thương
Phân biệt dao tiện thép gió với các loại dao tiện khác
| Tiêu chí | Dao tiện thép gió (HSS) | Dao tiện hợp kim (Carbide) | Dao tiện ceramic | Dao tiện kim cương nhân tạo (PCD/CBN) |
|---|---|---|---|---|
| Chất liệu | Thép gió (High Speed Steel) | Hợp kim cứng (Tungsten carbide) | Ceramic (gốm kỹ thuật) | Kim cương nhân tạo, CBN |
| Độ cứng (HRC) | 62–68 | 85–92 | 92–95 | 95–99 |
| Khả năng chịu nhiệt | Tốt (500–600°C) | Rất tốt (800–1000°C) | Rất cao (>1000°C) | Rất cao (>1200°C) |
| Độ sắc bén, giữ cạnh cắt | Tốt, dễ mài lại | Rất tốt, khó mài lại | Rất tốt, khó mài, dễ sứt mẻ | Cực kỳ sắc, khó mài, giá cao |
| Giá thành | Thấp, hợp lý | Cao hơn HSS | Cao | Rất cao |
| Ứng dụng phù hợp | Gia công vật liệu mềm – trung bình | Gia công vật liệu cứng, thép tôi | Gia công vật liệu siêu cứng, gang | Gia công vật liệu siêu cứng, phi kim loại |
| Khả năng mài lại | Dễ dàng, tiết kiệm | Khó, cần thiết bị chuyên dụng | Hạn chế, dễ gãy | Rất khó, thường dùng dạng insert |
| Sản xuất hàng loạt | Phù hợp sản xuất nhỏ, linh hoạt | Phù hợp sản xuất hàng loạt | Sản xuất đặc thù, tốc độ cao | Sản xuất đặc biệt, yêu cầu rất cao |
| Nhược điểm | Mau mòn khi cắt vật liệu cứng | Dễ gãy nếu va đập mạnh | Giòn, dễ mẻ khi va chạm | Giá cực cao, dùng trong môi trường đặc biệt |
Kết luận
Dao tiện thép gió là lựa chọn lý tưởng cho gia công cơ khí thông thường nhờ độ bền, giá thành hợp lý và khả năng linh hoạt trong sử dụng. Để phát huy tối đa hiệu quả, cần chọn đúng loại dao, bảo dưỡng tốt và tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi vận hành. Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ mua dao tiện thép gió chất lượng, uy tín, có thể tham khảo tại TATmart.com – nơi cung cấp đa dạng các loại dao tiện, phụ kiện cơ khí và tư vấn tận tình cho mọi nhu cầu sản xuất.
